IEDEREEN IS TOCH EEN ERVARINGSDESKUNDIGE?
Zoals jullie weten ben ik al een tijdje actief als ervaringsdeskundig adviseur. Daarnaast zet ik mij ook in als adviseur ervaringsdeskundigheid. Vandaag neem ik jullie mee in een korte uitleg in wat nu precies het verschil is, en waarom ik mijzelf niet “gewoon” ervaringsdeskundige noem.
Dikke vette disclaimer: Ik leg het graag in mijn eigen woorden uit, verwacht geen hele informatieve tekst. Ik heb het vooral over inzet op beleidsniveau, niet als zorgverlener of hulpverlener.
Ervaringen maken ervaringsdeskundig?
Eind september had ik tijdens een autoritje mijn radio aanstaan. Het gesprek dat meer op de achtergrond afspeelde, riep plots mijn aandacht. Ik sloeg aan, juist omdat de host begon over een ervaringsdeskundige.
Deze ervaringsdeskundige verdiende zijn eretitel dankzij zijn jaren ervaring met het bezoeken van het Oktoberfest in Duitsland. Een simpele hobby.
Tja, ik grap ook weleens dat mijn werk een uit de hand gelopen hobby is. Maar eerlijk gezegd is het best denigrerend, vooral als je je bedenkt dat er inmiddels master opleidingen bestaan om je ervaringsdeskundigheid in te zetten.
Oké, leg uit!
Ik zal het kort houden wat het verschil is tussen ervaringskennis, ervaringsdeskundigheid, cliëntperspectief of burgerparticipatie. Daar kun je genoeg over vinden via anderen kanalen (zie onderstaande links).
Het klopt dat iedereen vanuit hun eigen leven, ervaringskennis opdoet. Dus iedereen heeft een eigen referentiekader. Toch zijn er mensen in onze maatschappij die meer te verduren, bijvoorbeeld omdat ze gedupeerd zijn door de toeslagenaffaire.
Wat maakt je dan (ervarings)deskundig?
Ervaringsdeskundige hebben ook al wat tijd geïnvesteerd om te reflecteren op hun eigen doorgemaakte shit, in welke vorm dan ook. Of ze nu vermorzeld zijn door een overheidsinstantie of een andere levensgebeurtenis.
Je kan iets mee hebben gemaakt, en een complete azijnzeiker zijn, zonder reflectie op eigen aandeel in de situatie. De kunst, of, liever gezegd kundigheid zit ‘m juist in het kunnen overstijgen van die problematiek. Om zo meervoudig betrokken te zijn.
Ik kan bijvoorbeeld nog steeds niet echt mijn ervaringsdeskundigheid inzetten op het gebied van herstel toeslagen, aangezien mijn dossier tot op heden niet gesloten is.
Dus, alleen herstellen is genoeg om ervaringsdeskundig te worden?
Nou, zo makkelijk is het niet. Aangezien er ook bepaalde situaties waarin je nooit echt kan herstellen. Als je chronisch ziek bent bijvoorbeeld, maar dan heb je er wel mee leren dealen. Maar geen enkele ervaringsdeskundige is hetzelfde hierin.
Het belangrijkste voor het inzetten van ervaringsdeskundigheid is de verbinding kunnen leggen tussen ervaringskennis en beleid. De kracht van storytelling in kunnen zetten om overtuigingen te toetsen in een veilige omgeving voor zowel de ervaringsdeskundig professional als de beleidsambtenaar of uitvoerende professional/ambtenaar.
Spectrum ervaringsdeskundigheid
Ja, ik moet toegeven dat het onderwerp iets te complex is om luchtig en simpel uit te leggen. Ja, er zijn ook ambtenaren die ervaringskennis hebben opgedaan, klopt. Maar die hebben zich op een zekere manier toch weten aan te passen aan het huidige systeem waarin we leven. Ze hebben zich door de hoepeltjes weten te manoeuvreren.
En ondanks dat ik de inzet van ervaringskennis, in welke vorm dan ook heb aangeprezen, daar denk ik nu toch iets anders over. De zogeheten spreidstandburgers zijn zeker niet overbodig in het verkleinen van de kloof tussen de leefwereld en beleidsbubbel, maar nog onvoldoende om de kloof ook daadwerkelijk te overbruggen.
We hebben nog een lange weg te gaan, maar laten we beginnen met meer inzet van ervaringskennis, ervaringsdeskundigheid, patiënten- en cliëntperspectief en burgerparticipatie.
Burgerberaad & cliëntenpanels hetzelfde als ervaringsdeskundige?
Dat kan op vele manieren, denk aan: enquêtes, incidentele workshops, een paar gesprekken per jaar in groepsvorm, etc. Maar opzichzelfstaand zijn deze vormen ook onvoldoende om het belang van de burger en daarbij horende perspectieven door te laten klinken in beleid en te borgen. Daarvoor moet er ook ruimte worden gemaakt voor ervaringsdeskundige om hogerop de participatieladder te mogen werken.
En ik denk dat daar vooral het euvel in zit. Het is heel erg spannend om een burger ” zomaar” mee te laten denken, en er ook nog eens voor te betalen. Al helemaal spannend als je ze hoger op die participatieladder zet, mogelijk zonder dergelijke bevoegdheid of aantoonbaar bekwaamheid.
Inzet ervaringskennis en ervaringsdeskundigheid roept veel vragen op bij veel ambtenaren die ik dagelijks spreek.
Maar hoe zet je ervaringsdeskundige in dan?
Ik raad jullie vooral aan om de volgende publicaties te lezen:
Kijk voor lokale en regionale organisaties waar je ervaringsdeskundige kan vinden:
Mocht je écht nog vragen hebben die onbeantwoord blijven, neem dan contact op met de helpdesk via
En nu? ACTIE!
Ik hoop dat jullie hiermee uit de voeten kunnen. En dat jullie gemotiveerd zijn om aan de slag te gaan met het inzetten van ervaringsdeskundigen. Ik blijf graag op de hoogte van de ontwikkelingen in jullie eigen proces (zie contactgegevens). Vergeet dit artikel zeker niet te delen binnen je netwerk. En mochten jullie verzoekjes hebben omtrent onderwerpen, schroom niet om contact op te nemen.
Zoals jullie weten ben ik al een tijdje actief als ervaringsdeskundig adviseur. Daarnaast zet ik mij ook in als adviseur ervaringsdeskundigheid. Vandaag neem ik jullie mee in een korte uitleg in wat nu precies het verschil is, en waarom ik mijzelf niet “gewoon” ervaringsdeskundige noem. Dikke vette disclaimer: Ik leg het graag in mijn eigen…